Skjoldbruskkjertelkreft – kirurgisk behandling

Operasjonen går føre seg i full narkose.

Det blir lagt eit snitt i halsgropa og skjoldbruskkjertelen blir fjerna. Av og til blir det også lagt inn eit dren i sårhòla. Til slutt blir såret sydd igjen og bandasjert.

Dersom celleprøva viser sikker kreft, vil kirurgen vanlegvis fjerne heile skjoldbruskkjertelen under operasjonen (total tyreoidektomi). Dersom celleprøva ikkje har gitt eit sikkert svar, eller ved små kreftsvulstar, vil kirurgen ofte velje å fjerne berre den halvdelen av skjoldbruskkjertelen der knuten sit (hemityreoidektomi).

Under operasjonen vil kirurgen ofte fjerne lymfeknutar som ligg i nærleiken av skjoldbruskkjertelen. Dette blir gjort for å få informasjon om sjukdommen har spreidd seg vidare til lymfeknutane og er med på å avgjere om du skal ha behandling med radioaktivt jod etterpå.

Dersom det er påvist spreiing til lymfeknutar på sida av halsen ved undersøkinga før operasjonen, vil kirurgen fjerne alle lymfeknutane i dette området (lateral halsglandeldisseksjon) for å få kontroll på sjukdommen.

Dei første timane etter operasjonen ligg du på postoperativ avdeling til observasjon før overflytting til vanleg sengepost.

Tilførsel av stoffskiftehormon er nødvendig når heile skjoldbruskkjertelen blir fjerna. Dette får du i form av tablettar med tyroxin (Levaxin®). Vanlegvis begynner du med tyroxin dagen etter operasjonen. Dette er tablettar som må takast kvar dag og er livslang behandling.

Blodprøver på kalsiuminnhaldet i blodet blir tatte dei første dagane etter operasjonen. Låge kalsiumverdiar i blodet dei første dagane etter fjerning av heile skjoldbruskkjertelen er vanlege. Du vil sjølv kunne kjenne dette som prikninger i fingrar, tær og nasetipp og ei kjensle av uro i kroppen. Låge kalsiumverdiar kjem av forstyrringar i funksjonen av biskjoldbruskkjertlene.

Dette er fire små kjertlar som ligg heilt inntil skjoldbruskkjertelen og som styrer kalsiumreguleringa i kroppen. Det er vanleg med ei forbigåande svekking av desse kjertlane etter operasjon på skjoldbruskkjertelen. Mange treng tilskot av kalsium dei første dagane etter operasjonen, som oftast i form av brusetablettar. Nokon vil også trenge tilskot av D-vitamin.

Vanlegvis kan du reise heim 2–3 dagar etter operasjonen. Du vil bli instruert til å ta kalsium brusetablettar dersom du kjenner teikn på lågt kalsium. Det er viktig at du kontaktar sjukehuset dersom desse plagene ikkje blir betra etter inntak av kalsium.

Du bør ta det med ro éin til to veker etter operasjonen og ved behov for sjukmelding får du det på sjukehuset.

Bløding etter operasjon er mogleg, men skjer sjeldan. Dersom dette skjer, kan det bli nødvendig med reoperasjon.

Låge kalsiumverdiar i blodet dei første dagane etter fjerning av heile skjoldbruskkjertelen er vanlege. Hos dei fleste vil verdiane raskt bli normale, men to til tre prosent vil trenge livslang behandling med kalsium og D-vitamin på grunn av varig nedsett funksjon i biskjoldbruskkjertlene.

Skade på stemmebandnerven er ein sjeldan (< 1 prosent), men plagsam komplikasjon. Stemmebandnerven er ein tynn nerve som styrer rørsla av stemmebanda, ein nerve på kvar side. Nervane går heilt inntil skjoldbruskkjertelen på begge sider og kan derfor bli skadde under operasjonen. Skade på stemmebandnerven gir lamming av stemmebandet på den aktuelle sida og dette kan gi håsheit, svak stemme og pustevanskar ved anstrenging. Skaden er som oftast forbigåande, men kan i sjeldne tilfelle bli varig.

Skadar på andre nervar kan førekomme dersom det er nødvendig å fjerne lymfeknutane på sida av halsen.

Éin til to månader etter operasjonen kjem du til ein kontrolltime på poliklinikken. Denne timen vil omfatte

• informasjon om vevsundersøkinga etter operasjonen
• sårkontroll
• kontroll av stoffskifteprøver og vidare dosering av stoffskiftemedisin
• avtale om vidare kontrollar

Nokre pasientar vil trenge behandling med radioaktivt jod etter operasjon. Kirurgen vil i så tilfelle tilvise deg til dette.

Dersom kirurgane før operasjonen var usikre på om knuten var kreft og berre den eine halvdelen av skjoldbruskkjertelen blei fjerna, kan det bli aktuelt med ein ny operasjon etter 3 månader for å fjerne resten av skjoldbruskkjertelen. Dette blir gjort om ein planlegg etterbehandling med radioaktivt jod.

Livslang behandling med stoffskiftehormon/tyroxin er nødvendig etter fjerning av skjoldbruskkjertelen. Rett dose blir bestemt ved å måle nivået av stoffskiftehormon i blodet. Etter ein operasjon for kreft i skjoldbruskkjertelen, anbefaler ein hos nokre litt høge verdiar av stoffskiftehormon i blodet. Dette er for å redusere risikoen for tilbakefall av sjukdommen.

Skjoldbruskkjertelkreft har ein svært god prognose etter behandling. Kontrollar for sjukdommen vil vare livet ut. Kor kontrollane skal skje og kva kontrollane består i, er avhengig av kor omfattande sjukdommen var og kva behandling som er gitt.